vrijdag 2 januari 2009

Dorp van palingsound en palingsoap

Dorp van palingsound én palingsoap
VOLENDAM - Richarda van Kasbergen is een jas. Net als haar populaire dochter Yolanthe trouwens. Waarom? Omdat ze in Volendam woont, terwijl ze daar niet is geboren. ,,In 1976 kwam ik voor het eerst hier op het dorp. Ik vond het zo mooi. Het sloeg meteen naar binnen. Die liefde is nooit meer overgegaan.

Wat is dat toch met Volendam? De meeste inwoners zijn met geen stok uit hun dorp te krijgen: 95 procent van de mensen die daar aan de oevers van het IJsselmeer worden geboren, blijven er tot hun dood. En de aantrekkingskracht beperkt zich niet tot Volendammers zelf. Televisiekijkers uit alle windstreken keken de afgelopen jaren met grote gretigheid naar docusoaps over artiesten die vanuit Volendam het genre van de palingsound populair hebben gemaakt.

Na series over BZN, Nick Simon en Jan Smit, heeft de TROS nu De palingsoap in voorbereiding. Wordt dat zo langzamerhand niet te veel van het goede? Programmaleider Gerard Baars denkt van niet. ,,De artiesten uit Volendam horen bij ons en ons publiek. Hooguit lopen we het risico dat beginnende artiesten elders in het land denken: ik ga ook in Volendam wonen, dan krijg ik vanzelf een soap bij de TROS.’’

Uit een proefaflevering blijkt dat het accent komt te liggen op huis-, tuin- en keukensituaties. Jan Keizer banjert met zijn vrouw door het plaatselijke tuincentrum en windt zich daar op over de kitscherige kleuren van eigentijds geteelde bloemen. Monique Smit, het zingende zusje van Jan, bestelt per post een Spaanse gitaar waarvan, zoals bij de bezorging thuis blijkt, de hals is gebroken. En Jaap Buys laat zien dat hij behalve manager van succesvolle artiesten ook een normaal gezinsleven heeft.

Opmerkelijk aan de soap is dat dit soort beelden van BV’ers (Bekende Volendammers) worden doorspekt met opnamen van bewoners die buiten het eigen dorp geen enkele naam en faam genieten.

,,Alles wat zich binnen de grenzen van Volendam afspeelt, komt in aanmerking voor deze serie,’’ zegt Baars. ,,We komen met de camera bij de plaatselijke voetbalclub, we doen verslag van het uitgaansleven op De Dijk en we laten zien dat de mensen hier niet alleen kaarten in het dorpshuis maar ook trouwen.’’

Richarda van Kasbergen mag dan een ‘jas’ zijn, de moeder van Yolanthe is als geen ander van dit soort weetjes op de hoogte. Alweer een jaar of zeven werkt ze als gids in Volendam. Trots wijst ze tijdens een wandeling door het vissersdorp op het rijtjeshuis met puntdak dat ze onlangs kocht. De schilders zijn binnen nog met de witkwast aan de gang.

Ze is geboren in Venlo, woonde met de vader van Yolanthe op Ibiza, vestigde zich na haar echtscheiding in Hilversum, maar er gaat volgens haar niets boven Volendam. Het gegeven dat haar naam door oerinwoners tot Van Jasbergen wordt verbasterd, raakt haar niet. Ze beschouwt het als een geuzennaam en gaat als gids bij voorkeur in vol Volendams ornaat over straat. ,,Bijna niemand wil dit klassieke kostuum nog dragen,’’ zegt ze terwijl ze haar vingers laat glijden over haar bontje, de mofjes, de zwarte klet en de kralap, ,,maar ik vind het veel te mooi om ongezien in de kast te laten hangen.’’

De kledingdracht mag grotendeels uit het straatbeeld zijn verdwenen, verder is hier nog veel bij het oude gebleven. De mobiele buurtsuper gaat nog van deur tot deur, gepensioneerde mannen komen bij elkaar in het piepkleine praathuis, huisvrouwen lappen de ramen. Van Kasbergen: ,,Volendammers zijn een enorm proper volkje. Moet je zien hoe schoon het hier is! De mensen hier gebruiken geen bezem om de stoep voor hun huis schoon te maken, dat doen ze met de stofzuiger.’’

Nuchter, koel, een beetje afstandelijk. Zo omschrijft Monique Smit haar dorpsgenoten. ,,Wij geven elkaar geen hand,’’ verduidelijkt de negentienjarige zus van Jan. ,,Zoenen doen we ook niet als we elkaar op straat tegenkomen. ,,Als ik Jan op een terras zie zitten, zeg ik ‘hai’ en dan steekt hij zijn hand op. Mensen van buiten vragen dan of we soms ruzie hebben. Dan leg ik uit dat we het nogal overdreven vinden om elkaar bijvoorbeeld drie zoenen op de wang te geven.’’

Volendam is eigenlijk bijzonder omdat de mensen er zo alledaags zijn ,,Kijk,’’ tikt Van Kasbergen tegen een in brons gegoten palingboer op De Dijk, ,,zelfs standbeelden worden hier niet op een sokkel gezet; dat mannetje staat gewoon met zijn klompen op de grond.’’

De palingsoap. Wekelijks vanaf vrijdag 1 januari, om 21.30 uur, Ned.1

Bron (AD)